Hoe krijg je de gevolgen van het nieuwe Wetboek van Strafvordering voor het OM in het vizier?
Het nieuwe Wetboek van Strafvordering zorgt straks voor nieuwe regelgeving voor de opsporing, vervolging en berechting van strafbare feiten en daarmee ook voor veranderingen in het werk van de OM-medewerker. Maar hoe krijg je zicht op alle veranderingen die de invoering van een compleet gemoderniseerd en omvangrijk Wetboek van Strafvordering met zich meebrengt? Welke collega’s worden geraadpleegd bij het analyseren van de gevolgen voor het dagelijkse werk? Hoe zorgen we ervoor dat we niets en niemand missen in het complexe, maar ook bijzondere, traject om de implementatie van het nieuwe wetboek zo goed mogelijk voor te bereiden? Tamara Slagter, programmamanager Modernisering Wetboek van Strafvordering, en Juliane Rink, hoofd van het Team Procesinrichting en Informatievoorziening (PI-team), reageren op deze vragen over het nieuwe Wetboek van Strafvordering. De verwachting is dat de wet in 2026 inwerking treedt. Er komt geen gefaseerde invoering en dus gaan we allemaal, ook de ketenpartners, in een keer aan de slag met nieuwe wetgeving. Waar begin je als programmamanager met zo’n enorme opgave en hoe pak je dat aan? “Toen ik startte binnen het programma ging dat gepaard met een omschakeling van een fase van juridisch, inhoudelijke voorbereiding van het wetsvoorstel, naar een fase van het voorbereiden van het OM op de inwerkingtreding.”, reageert Tamara. “Deze fase is echt een coproductie van verschillende expertises. Binnen ons programmateam werken we hiervoor samen met wetenschappelijk medewerkers en wetsanalisten WBOM, een informatiemanager, business analist, impactanalist en communicatieadviseur. Daarnaast werken we veel samen met de verschillende afdelingen en expertises binnen het OM, zoals het PI-team, Regie en Impact, Programma Emma, HR en Beleid en Strategie. Als er inhoudelijke vraagstukken spelen dan betrekken we ook de kwaliteitsofficieren of rechercheofficieren. Verder hebben we een OM-stuurgroep en per parket een contactpersoon Modernisering Wetboek van Strafvordering met wie we de gevolgen van het wetboek bespreken. Op deze manier willen we het wetsvoorstel en de invoering daarvan zo goed mogelijk laten aansluiten bij onze organisatie en werkprocessen.” Hoe zorg je ervoor dat de gevolgen van de verschillende juridische wijzigingen voor alle werkprocessen in beeld zijn, zodat niets of niemand over het hoofd wordt gezien? Tamara: “Bij het in kaart brengen van alle wijzigingen voor het nieuwe wetboek volgen we de processen van het OM die zijn vastgelegd door het PI-team. Zoals Pieter Liefrink in de vorige nieuwsbrief al aangaf, leggen onze wetsanalisten per proces het oude en nieuwe wetboek naast elkaar en analyseren ze de verschillen. Deze analyse doen we voor alle hoofdprocessen en overkoepelende processen van het OM, zodat we straks een volledig beeld hebben van de wijzigingen en de gevolgen voor het werk binnen het OM. Daarnaast stemmen we met de keten af hoe de veranderingen de processen in de keten gaan raken. Vanuit het programmateam zitten we in verschillende keten-overleggen en Juliane Rink van het PI-team neemt deel aan een processen-ketenoverleg.”
Samenwerken met het PI-team
Het PI-team is in augustus 2021 opgericht om ervoor te zorgen dat de werkprocessen van het OM conform onze wettelijke kaders, landelijk uniform en zoveel mogelijk vereenvoudigd worden ingericht. Juliane Rink geeft leiding aan het PI-team dat uit tien collega’s bestaat. Alle wijzigingen, zoals de wijziging van het Wetboek van Strafvordering, kunnen straks aan de hand van de werkprocessen worden doorgevoerd. Het PI-team werkt nauw samen met de proceseigenaren (per proces is er een duo van een hoofdofficier en een directeur bedrijfsvoering) en de proceskringen. In de proceskringen zijn medewerkers vanuit alle functiegroepen van het primair proces vertegenwoordigd. Dat maakt meteen duidelijk waarom intensieve samenwerking tussen het programma Modernisering Wetboek van Strafvordering en het PI-team zo cruciaal is. Op welk moment tijdens de procesanalyses komt het nieuwe Wetboek van Strafvordering in beeld bij het PI-team? Juliane: “Op basis van de eerste procesbeschrijvingen, gaan de wetsanalisten van het programma aan de slag met een juridische analyse, waaruit moet blijken welke wetsartikelen zodanig veranderen dat een wijziging van het proces nodig is. Ik bespreek tweewekelijks met Tamara onze planning en wat wij aan het programma kunnen opleveren. Samen bedenken wij welke stappen wanneer worden gezet en wie wij daarvoor nodig hebben. Bijvoorbeeld als het gaat om de lokale aanspreekpunten binnen de parketten. Het PI-team werkt nauw samen met de lokale adviseurs processen op elk parket. Zij zijn de centrale ingang voor alle proceswijzigingen. Het programma heeft ook contactpersonen bij alle parketten en soms is dat dezelfde persoon. Het is belangrijk dat beide collega’s op de parketten niet langs elkaar heen werken. Ik zorg er dan voor dat de lokale collega’s voor het PI-team weten wie hun counterpart is in het programma en dat zij regelmatig worden bijgepraat over de ontwikkelingen van de implementatie van het wetboek.”
Tamara Slagter
Programmamanager Modernisering Wetboek van Strafvordering
“We werken veel samen om ervoor te zorgen dat de wijzigingen in 2026, als de nieuwe wet in werking treedt, goed landen binnen de organisatie. En daarnaast is samenwerken nodig om te voorkomen dat zaken dubbel gebeuren.”
De grootste uitdaging is volgens Juliane hoe we de verandering beperkt houden. “Omdat het programma EMMA nu gelijk oploopt met de implementatie van het wetboek, vind ik het een uitdaging om al deze veranderingen straks een goede plek in de organisatie te geven. Mensen moeten zowel wennen aan een nieuw systeem als aan een nieuw wetboek. Ik hoop echt dat wij dat samen met de programma’s Modernisering en EMMA goed kunnen voorbereiden en dat wat het PI-team nu oplevert daarbij helpt. “
Zicht krijgen op alle veranderingen voor het OM
Bij de invoering van een grote verandering, zoals de Modernisering van het Wetboek van Strafvordering, is het van belang om van tevoren te onderzoeken welke gevolgen de verandering heeft voor organisatie. Dit onderzoek noemen we ook wel een impactanalyse. De impactanalyses worden uitgevoerd door de collega’s van de afdeling Regie en Impact. In november testen Programma Modernisering, Regie en Impact en het PI-team de samenwerking in de praktijk aan de hand van het proces Voorlopige hechtenis. Juliane: “Het is een eerste test waarin we onderzoeken of wij de uitkomsten van de juridische analyse makkelijk kunnen omzetten op wijzigingen in het proces. Daarvoor lopen wij de analyse van Voorlopige hechtenis en de procesbeschrijving hierover stap voor stap door. We zijn een dagdeel aan het werk met de collega’s van het PI-team, medewerkers van het programmateam, de proceskringvoorzitter, Gerard Robben, en de collega’s van Regie & Impact. Ik hoop dat ons dat inzicht biedt in de hoeveelheid en omvang van de te maken wijzigingen.”
“Door stapje voor stapje eerste resultaten op te leveren die het voor de medewerkers op de parketten inzichtelijk maakt wat er op hen af komt, kan de grootte van de verandering meer worden verspreid over de komende jaren en worden mensen niet verrast door alles wat er op hen afkomt.”
Juliane Rink
Hoofd van het PI-team
Tamara: “Door goede interne samenwerking willen we ervoor zorgen dat we collega’s zo min mogelijk belasten met extra werk. We moeten zorgvuldig omgaan met de inspanning die we vragen van medewerkers, ook als het bijvoorbeeld gaat om opleidingen. Vooral met de beperkte huidige capaciteit en hoge werkdruk. Onze ketenpartners kampen met hetzelfde probleem. Daarom blijven we ook richting departement benadrukken dat een beleidsluwe periode noodzakelijk is.” We houden je via de programmapagina’s en nieuwsberichten op ZoOM en in volgende edities van deze nieuwsbrief zoveel mogelijk op de hoogte van ontwikkelingen rond het nieuwe Wetboek van Strafvordering. Heb je vragen over de voorbereiding van de implementatie? Neem dan contact op met Tamara, programmamanager Modernisering Wetboek van Strafvordering Voor meer specifieke informatie over het PI-team raadpleeg je de informatie op ZoOM of stuur een bericht naar Juliane Rink.