Samenwerken binnen de keten
Het nieuwe Wetboek van Strafvordering is alles behalve een solo-klus voor het OM. De wijzigingen die het nieuwe wetboek met zich brengt, hebben invloed op het werk van al onze partners. Van politie tot rechtspraak, van CJIB tot Slachtofferhulp, iedereen zal met de nieuwe wet moeten werken en de werkprocessen daarop moeten aanpassen. Binnen het programmateam zijn we dan ook hard bezig met het in kaart brengen van de impact van de wijzigingen op onze samenwerking binnen de keten. Om ervoor te zorgen dat de samenwerking bij de inwerkingtreding van het nieuwe wetboek goed blijft verlopen, is het belangrijk om vast te kunnen stellen wat een bepaalde wijziging betekent voor de inhoud, het werkproces en de werkwijze van de betrokken partners. We kijken hierbij vooral naar de zogenaamde ketenkoppelvlakken of overdrachtsmomenten: de momenten waarop onze werkprocessen die van een partner raken of overlappen. Dit gebeurt in verschillende fasen.
Verkenning ketenwerkprocessen
Vorig jaar zijn we begonnen met een eerste verkenning van de ketenwerkprocessen van de politie en het OM. Het doel was om te onderzoeken en te bepalen hoe we omgaan met de veranderingen in de overdrachtsmomenten tussen de politie en het OM. Om de verkenning concreet te maken is ervoor gekozen in te zoomen op het proces 'voorlopige hechtenis'.
Juridische analyses
De juridische analyses vormden de basis voor deze verkenning. Binnen het OM werden, voor alle wijzigingen die het nieuwe wetboek met zich brengt, de juridische implicaties onderzocht. Bij de politie gebeurde hetzelfde. Op de ketenkoppelvlakken zijn globaal de resultaten van de door het OM geanalyseerde artikelen over 'voorlopige hechtenis' vergeleken met die van de politie. Hieruit bleek dat we dezelfde juridische wijzigingen zien en relevant vinden en dat we de juridische analyse op een soortgelijke manier aanpakken. Hierdoor konden we sneller in dialoog over de betekenis van de juridische wijziging voor de samenwerking tussen OM en politie.
Cindy Akkal (hier tijdens een sessie met politie en OM) is als procesadviseur aangesloten bij het programma Nieuw Wetboek van Strafvordering en het PI-team. Zij vertelt hoe het verkennen van de ketenwerkprocessen is aangepakt.
Verdieping
In april 2024 werd de volgende stap gezet om concreter te worden en de vraag te beantwoorden: 'Wat komt er bij kijken om een wijziging in kaart te brengen?' Aan de hand van de bespreking van een wetsartikel over het opleggen van beperkingen bij een in verzekering gestelde verdachte, probeerden we – met het oog op de koppelvlakken tussen politie en OM - tot een methodiek te komen voor het omgaan met de wetswijzigingen. Daarbij lag de focus op wat die wetswijzigingen betekenen voor de informatieproducten, bijvoorbeeld te hanteren formulieren, rollen, verantwoordelijkheden, bevoegdheden en taken. Hoewel we ons primair richtten op de belangrijkste processtappen, was het met de enthousiaste politie- en OM-medewerkers uit de praktijk onvermijdelijk dat ook de diepte werd ingegaan. Dat kan ook niet anders als je van elkaar hoort hoe de praktijk er uit ziet en wat wetswijzigingen daarin kunnen veranderen. De vervolgstap is nu echter wel dat we ons niet verder op de details richten binnen de ketensamenwerking, maar op de grote lijnen. Dit doen we aan de hand van thema's die voor betrokken ketenpartners relevant en belangrijk zijn. Zo identificeren we de risico's en kunnen we starten met de meest impactvolle wetswijzigingen.
Politie en OM over de verkenning van het proces VH
Wat is je rol binnen de politie/het OM als het gaat om het nieuwe Wetboek van Strafvordering?
Kees Medema: Ik heb de rol van Business Changemanager bij de politie, ik ben verantwoordelijk voor de veranderopgave die de politie heeft. Er is een heel team dat mij hierbij ondersteunt. Tamara Slagter: Ik ben sinds 2021 programmamanager voor het nieuwe wetboek binnen het OM. We werken met een programmateam van 15 mensen met heel verschillende expertises samen aan de voorbereiding van het OM op de inwerkingtreding van het nieuwe wetboek, zodat we in 2029 goed voorbereid zijn op de nieuwe wet.
Cindy Akkal
Procesadviseur Team Procesinrichting en IV (PI-Team)
"Door het bespreken van het wetsartikel over voorlopige hechtenis, samen met de politie, hebben we veel geleerd over de manier waarop we omgaan met de wetswijzigingen die horen bij het nieuwe Wetboek van Strafvordering"
Waarom is het van belang nu al na te denken over de koppelvlakken?
Kees Medema: Het aantal momenten waarop de werkprocessen van politie en OM elkaar overlappen, is groot en op sommige onderdelen complex. Tegelijkertijd staan de wereld om ons heen en de digitale wereld niet stil. De complexiteit, omvang en de 'gevoeligheid' van het werkveld van OM en politie maken dat een zeer gedegen voorbereiding van belang is. Wij willen zorgen dat na inwerkingtreding van het nieuwe Wetboek van Strafvordering de koppelvlakken goed en gedegen werken. Dit is van groot belang voor het ketenproces.
Tamara Slagter: Het is goed om in een vroeg stadium na te denken hoe de samenwerking met onze ketenpartners wordt beïnvloed door het nieuwe wetboek, want we weten dat dit een tijdsintensieve opgave is. Hierbij kijken we o.a. naar de wijzigingen in rollen, bevoegdheden en beleid.
Wat was de aanleiding om te starten met het verder uitwerken van het proces VH?
Kees Medema: We hebben in een gezamenlijk overleg besloten om VH als eerste te doorlopen. De reden erachter was dat beide organisaties geraakt worden door de wijzigingen in het nieuwe wetboek. Wij willen in eerste aanleg verkennen wat dit voor onze werkprocessen zou betekenen. Het verkennen van de wijzigingen en de effecten daarvan hebben ons veel inzicht geboden. Tamara Slagter: We zochten naar een proces dat herkenbaar is voor zowel politie als OM, maar waarvoor we bij een eerste verkenning geen hele ingewikkelde wijzigingen verwachtten. Het proces VH leek daarvoor het meest geschikt.
Wat is het belangrijkste leerpunt voor nWvSv?
Kees Medema: Deze verkenning biedt de mogelijkheid om breder te kijken dan alleen de eigen organisatie. Inzichten die het OM ons bood en andersom hebben de dialoog versterkt. Tamara Slagter: Het belangrijkste leerpunt is dat we van groot naar klein moeten gaan. Als OM hebben we zoveel ketenpartners en uitwisselingen dat we goed moeten prioriteren. Wat zijn de belangrijkste punten, waar moeten we nog veel uitwerken op het gebied van beleid, ICT of het verschuiven van rollen en bevoegdheden? De inwerkingtredingsdatum van 1 april 2029 lijkt ver weg, maar als we alleen al zien wat we op het gebied van de ketenprocessen te doen hebben, hebben we onze tijd hard nodig.
Nieuwsgierig geworden?
